Kamu Hukuku Okuyan Ne İş Yapar? Gerçekten Adaletin Savunucusu mu, Yoksa Sistemin Bir Parçası mı?
“Kamu hukuku okuyunca ne oluyorsun?” Bu soru, hukuk fakültesine adım atan hemen herkesin en az bir kez duyduğu, hatta kendi kendine de sorduğu bir sorudur. Ama dürüst olalım: Cevap sandığınız kadar romantik veya idealist değil. Çünkü kamu hukuku okumak, yalnızca “adalet” kavramının peşinde koşmak değil; çoğu zaman bürokratik çarkların içinde savrulmak, ağır sınavlara boğulmak ve devletin çerçevesi içinde sınırlı bir rol üstlenmek anlamına gelir. Peki o zaman gerçekten bu bölüm, düşündüğünüz kadar kutsal ve heyecan verici mi? Yoksa “devlet memuru olmanın” teorik altyapısı mı?
Kamu Hukuku: Teoride Adalet, Pratikte Bürokrasi
Kamu hukuku, kısaca birey ile devlet arasındaki ilişkileri düzenleyen hukuk dalıdır. Anayasa hukuku, idare hukuku, ceza hukuku gibi alanları kapsar. Kulağa çok önemli geliyor, değil mi? Evet, çünkü devletin işleyişini, vatandaşın haklarını ve özgürlüklerini koruma görevini üstlenir. Ancak gerçekte, bu alanın mezunlarının büyük çoğunluğu kamu kurumlarında, yargı organlarında veya akademide görev alır. Yani bir kamu hukuku mezunu için kariyer seçenekleri genellikle şu şekilde sınırlıdır:
- Hâkim veya savcı olmak (ki bunun için zorlu sınav ve mülakat süreçlerinden geçmek gerekir)
- İdari yargıda görev almak (Danıştay gibi kurumlarda uzmanlaşmak)
- Kamu kurumlarında hukuk müşaviri veya uzman olarak çalışmak
- Akademik kariyer yapmak
Burada dikkat edilmesi gereken nokta şu: Bu mesleklerin hepsi saygıdeğerdir ama aynı zamanda devletin sınırları içinde kalır. Yani kamu hukuku mezunu olmak, özgür bir hukuk pratiği yürütmekten çok, belirli kuralların ve hiyerarşilerin içinde yer almak anlamına gelir.
Gerçekten “Adalet” İçin mi, Yoksa “İstikrar” İçin mi?
Kamu hukuku okuyan birçok öğrenci, idealist hayallerle bu bölüme başlar: Hak aramak, özgürlükleri savunmak, toplum için adalet sağlamak… Ancak mezuniyet sonrası gerçeklik sert bir tokat gibi çarpar. Hâkim veya savcı olmak için sadece bilgili olmak yetmez; sınav sistemi, mülakatlar ve politik dengeler de devreye girer. Kamu kurumlarında görev yapmak istiyorsanız, yıllarca KPSS gibi merkezi sınavlarla boğuşmanız gerekir. Akademide kalmak isterseniz, bilimsel üretimden çok bürokratik oyunlara ayak uydurmanız gerekebilir.
Bu noktada sormak gerekir: Kamu hukuku mezunu gerçekten adalet için mi çalışır, yoksa devletin belirlediği sınırlar içinde “istikrarı” mı sürdürür? Belki de asıl mesele, sistemin içindeki bu çelişkinin kendisidir.
Mesleğin Zayıf Yönleri: Sınırlı Alan, Büyük Rekabet
Kamu hukuku mezunlarının karşılaştığı en büyük zorluklardan biri, istihdam alanlarının dar olmasıdır. Özel sektörde, özellikle avukatlık gibi alanlarda, kamu hukuku bilgisi tek başına yeterli değildir. Ticaret hukuku, şirketler hukuku gibi alanlarda uzmanlaşmak daha fazla iş olanağı yaratır. Oysa kamu hukuku mezunları için bu alanlar genellikle kapalıdır veya ek eğitimlerle aşılabilir.
Buna ek olarak, mezun sayısı çok fazla, pozisyon sayısı ise oldukça sınırlıdır. Her yıl binlerce kişi hâkimlik, savcılık veya akademik kadrolar için yarışır. Bu da hem rekabeti artırır hem de mesleki motivasyonu düşürür. Kimi zaman, yıllarını bu sınavlara adayan mezunlar bile sonuç alamadan farklı alanlara yönelmek zorunda kalır.
Provokatif Bir Soru: Kamu Hukuku Okumak Değer mi?
Belki de yazının en rahatsız edici sorusunu şimdi sormalıyız: Kamu hukuku okumak gerçekten değer mi? Eğer amacınız devlet içinde bir kariyer yapmak, hukuk sistemini içeriden tanımak ve düzenin bir parçası olmaksa evet, bu bölüm size uygun olabilir. Ama eğer özgür bir hukuk pratiği, geniş kariyer seçenekleri ve yüksek kazanç hayal ediyorsanız, kamu hukuku sizi hayal kırıklığına uğratabilir.
Bu noktada tercih tamamen sizin. Ancak gerçekleri bilmeden idealist hayaller kurmak, gelecekte büyük bir hayal kırıklığına yol açabilir. Kamu hukuku, sadece bir hukuk dalı değil; aynı zamanda devletin kalbine açılan bir kapıdır. O kapıdan içeri girdiğinizde, artık sadece birey değil, sistemin bir parçasısınız.
Sonuç: İdealizm mi, Gerçekçilik mi?
Kamu hukuku okumak, kulağa romantik gelen ama pratikte zorlu ve sınırlı bir yolculuktur. Bu bölüm, devleti anlamak ve onun içinde rol almak isteyenler için güçlü bir seçenektir. Ancak geniş kariyer hayalleri kuranlar için dar bir alandır. Belki de bu yüzden en önemli soru şu olmalı: Adalet için mi hukuk okuyorsunuz, yoksa istikrarlı bir devlet kariyeri için mi?
Çünkü kamu hukuku mezunu olmak, her zaman bu ikilemin tam ortasında durmak demektir.