Günlük Işıklar Yazılar

İpek Neden Pahalı? İpeği ilk kez eline alan herkes benzer bir şey söyler: “Sanki parmaklarımın arasından su akıyor.” O his, birçok kültürde yüzyıllardır zenginliğin, özenin ve emeğin sembolü. Peki bu zarif kumaş neden bu kadar pahalı? Gel, kozanın içindeki yolculuğu beraber izleyelim; geçmişten bugüne ve yarının olası senaryolarına bakarken, arada küçük insan hikâyelerine de kulak verelim. Kökenler: Kozadan Lükse Uzanan İnce Yol İpek, protein bazlı bir doğal elyaf. Bombyx mori ipekböceği, dut yapraklarıyla beslenir ve büyüdükçe yalnızca bir kez kullanabildiği o mükemmel kozasını örer. Her koza tek bir ipliktir; uzun, ince ve kırılgandır. İpeğin pahalı olmasının ilk nedeni burada başlar:…

Ziya Gökalp Hangi Edebi Topluluk? Klişeyi Sarsmanın Tam Zamanı Keskin Bir Giriş: Etiketlere Sığmayan Bir İsim Bir gerçeği açıkça söyleyeyim: “Ziya Gökalp hangi edebi topluluk?” sorusu, çoğu kez düşünce tarihimizin en etkili isimlerinden birini müze vitrinine kaldırıp tozlu bir etiket yapıştırma kolaycılığına dönüşüyor. Oysa Gökalp, yalnızca “hangi toplulukta” yer aldığıyla değil, edebiyata ve topluma açtığı tartışmalarla ölçülmeli. Yine de merak edenler için netlikten kaçmayalım: Gökalp, çekirdeğini Selanik’teki Genç Kalemler’in oluşturduğu Millî Edebiyat çevresiyle anılır; Yeni Lisan hareketinin fikrî zeminini güçlendiren kalemlerden biridir. :contentReference[oaicite:0]{index=0} Tez: Gökalp’i Tek Bir “Topluluk”a Hapsetmek Eksik ve Riskli Edebiyat tarihi kitaplarının rahatlatıcı şemaları vardır: akımın adı,…

Hz. Muhammed Güvenilir Olduğu İçin Ne Denir? Toplumsal Güvenin Sosyolojik Temelleri Üzerine Bir Analiz Bir Sosyoloğun Girişi: Güvenin İnsan ve Toplum Arasındaki Dansı Toplumları anlamaya çalışan bir araştırmacı olarak, en çok dikkatimi çeken şeylerden biri insanların birbirine duyduğu “güven” duygusunun nasıl inşa edildiğidir. Bu duygu, sadece bireysel bir seçim değil; aynı zamanda kültürün, tarihsel deneyimin ve toplumsal normların bir ürünüdür. Bu çerçevede, İslam tarihinin en temel şahsiyetlerinden biri olan Hz. Muhammed’in “El-Emin” yani “güvenilir” sıfatıyla anılması, yalnızca bir dini nitelik değil, aynı zamanda güçlü bir sosyolojik olgudur. Peki toplum, bir bireye “El-Emin” diyorsa aslında neyi onaylamaktadır? Toplumsal Normlar ve Güvenin…

HICV Ne Demek? TDK’ya Göre Anlamı ve Günümüzdeki Tartışmalar Dil, toplumların kimliğini ve kültürünü taşıyan, sürekli evrilen bir yapıdır. Kelimeler ve kısaltmalar, bazen bir neslin yaşadığı dönemin bir yansıması olurken, bazen de yeni bir teknolojik ya da sosyal gelişmenin ürünü olarak karşımıza çıkar. HICV, son yıllarda çeşitli mecralarda sıkça karşılaşılan bir kısaltma haline gelmiş ve çoğu insan için merak konusu olmuştur. Ancak, TDK (Türk Dil Kurumu) açısından bakıldığında HICV’nin ne anlama geldiği, bu terimi daha doğru ve derinlemesine anlamamıza yardımcı olacaktır. Peki, HICV gerçekten ne demek? Bu yazıda, bu kısaltmanın ne olduğunu, tarihsel arka planını ve günümüzdeki kullanımını inceleyeceğiz. HICV’nin…

Saati İlk Kim?: Zamanı Paylaşmayı Öğreten Bir Hikâye Size bir hikâye anlatmak istiyorum… Belki de hepimizin hayatında bir yerlerde yaşadığı, ama çoğu zaman üzerinde düşünmediği bir sorunun etrafında dönen bir hikâye bu: “Saati ilk kim?” sorusunun. Kulağa basit geliyor, değil mi? Ama aslında bu soru, ilişkilerdeki dengeleri, insanların dünyaya bakışlarını ve zamanla kurdukları bağları derinlemesine sorgulatan bir hikâyeye dönüşebilir. İki Farklı Dünya: Deniz ve Arda Deniz ve Arda, yıllardır süren bir dostluğun ve yavaş yavaş filizlenen bir aşkın kahramanlarıydı. İkisi de birbirinden çok farklıydı: Arda mantığın, çözüm odaklı düşünmenin ve stratejinin temsilcisiydi. Karşısına çıkan her sorunu bir proje gibi analiz…

Güvercinboynu Hangi 3 Renk? Renklerin, Kültürlerin ve Kimliğin Antropolojisi Bir antropolog olarak, farklı toplumların dünyayı nasıl anlamlandırdığını incelemek, renklerin dahi insan deneyimi içindeki yerini yeniden düşünmemi sağlar. Güvercinboynu dediğimizde aklımıza yalnızca bir kuşun boynundaki ışıltı gelmez; aslında bu kavram, renklerin kültürel bellekteki yerini, sembollerin toplumlar arası geçişkenliğini ve doğayla kurduğumuz estetik bağı yansıtır. Peki, “güvercinboynu” denildiğinde bahsedilen o üç büyülü renk nedir? Ve neden bu kadar çok kültürde derin bir anlam taşır? Doğanın Işıltısından Sembollerin Diline: Güvercinboynu Renkleri Güvercinboynu genellikle üç ana rengi bir arada barındırır: yeşil, mor ve lacivert. Ancak bu renkler sabit değildir; ışığın açısına göre sürekli değişir,…

Nakliye İşi İçin Ne Gerekli? Bilimsel Bir Merakla Taşımacılığın Temellerine Yolculuk Hayatın en basit gibi görünen işlerinden biri aslında ne kadar karmaşık olabilir? Eşyaları bir yerden başka bir yere taşımak kulağa kolay geliyor olabilir, ancak işin içine girdikçe, bunun planlama, fizik, lojistik, insan davranışı ve teknolojiyle iç içe geçen bir bilim olduğunu fark edersiniz. Bu yazıda “Nakliye işi için ne gerekli?” sorusunu bilimsel bir merakla ele alacağız. Amacımız, karmaşık kavramları basit ve anlaşılır bir dille açıklayarak hem sektöre ilgi duyanlara hem de taşımacılıkla yakından ilgilenmeyenlere yeni bir bakış açısı kazandırmak. — Temel Gereklilikler: Taşımacılığın Bilimsel Bileşenleri Nakliye işini bir bütün…

Kelimenin Tozu: Güve Böceğiyle Edebi Bir Mücadele Edebiyatın dünyasında her kelime bir iz bırakır; bazen bir umut ışığı, bazen de sessiz bir çürümenin habercisi. Güve böceği, yalnızca bir kumaşın değil, bir zamanın da yavaşça çürümesinin sembolüdür. Evin loş köşelerinde, eski kitapların arasında, anneden kalma bir yeleğin içinde sinsice çoğalırken, aslında bir metaforun peşindedir: unutuşun ve ihmalkârlığın. Unutulan Köşelerin Sessiz Misafiri Bir Virginia Woolf karakteri olsaydı güve, muhtemelen bir düşüncenin içinde kaybolurdu. Onun sessizliği, tıpkı Woolf’un cümlelerinin arasında gezinir gibi, bir ruh hâlinin sembolüne dönüşürdü. Güve böceği nasıl yok edilir? sorusu, yalnızca bir temizlik reçetesi değil, aynı zamanda insanın kendi içindeki…

Güneş Kremi Neye Göre Seçilir? Bilim, Tarih ve Günümüz Tartışmaları Üzerinden Bir Analiz İnsanoğlunun güneşle olan ilişkisi tarih boyunca hem hayranlık hem de temkinle örülmüştür. Güneş, yaşamın kaynağı olarak görülürken; aynı zamanda cilt yaşlanması, yanıklar ve kanser riskinin de başlıca nedenlerinden biri olarak tanımlanmıştır. Bu çelişkili ilişki, “güneş koruma” kavramının doğuşuna zemin hazırlamıştır. Bugün, “güneş kremi neye göre seçilir?” sorusu yalnızca bir dermatoloji konusu değil, aynı zamanda tarihsel, bilimsel ve etik bir tartışmadır. — Tarihsel Arka Plan: Güneşten Korunmanın Evrimi Güneşten korunma fikri modern bilimin ürünü değildir. Antik Mısır’da insanlar pirinç kepeği ve yasemin yağı kullanarak ciltlerini korumaya çalışırdı. 1930’larda…

Ekonomik Düşünceyle Başlayan Bir Yolculuk: “Erge” Kavramının Derinliği Bir ekonomist için her kavram, tıpkı bir piyasa sinyali gibi anlam yüklüdür. Kaynakların sınırlı, ihtiyaçların sınırsız olduğu bir dünyada, her seçim bir fırsat maliyetini doğurur. Bu bağlamda, dilin kökleri ve kelimelerin anlamı da ekonomik düşüncenin bir parçası haline gelir. Çünkü dil, toplumun düşünme biçimini ve dolayısıyla ekonomik davranışlarını şekillendirir. İşte bu noktada “Erge” kelimesinin Türk Dil Kurumu’ndaki (TDK) anlamı, yalnızca dilbilimsel bir merak değil, aynı zamanda ekonomik bir analiz penceresidir. TDK’ya Göre “Erge” Ne Demek? TDK sözlüğüne göre “Erge”, eski Türkçede “akıllı, olgun, bilge” anlamlarını taşır. Aynı zamanda bazı tarihsel metinlerde “yiğit”…